O primeiro livro que li de Bartolomeu Campos de Queirós foi “Os Cinco Sentidos”, recomendado a um dos meus filhos pela escola. Um livro de apenas quinze páginas, mas de uma enorme densidade e pura poesia. Já na primeira frase, o impacto: “Por meio dos sentidos suspeitamos o mundo.” Na última, a revelação: “Em cada sentido moram outros sentidos.”
Bartolomeu era assim: surpreendente dentro da sua síntese, dos seus silêncios…
A primeira vez que vi pessoalmente o escritor Bartolomeu foi numa tarde do meio de semana na Lagoa do Nado na região da Pampulha, no início dos anos 2000. Ele fora convidado para dar uma palestra aos alunos de uma escola. Naquela tarde, desabou uma forte chuva e eu com dois filhos menores aguardávamos assentados nas cadeiras dispostas na sala, tendo a nossa frente o escritor Bartolomeu acompanhado do professor Hércules Toledo que, naquela época, escrevia sua tese de doutorado, baseada no livro “Indez” do Bartolomeu, e no livro “A Guerra dos Botões”, do francês Louis Pergaud, conforme fiquei sabendo naquele dia.
Para a nossa surpresa, os alunos e a professora não apareceram e, de repente, percebi que teria a chance de conhecer e conversar com o escritor sem atrapalhar qualquer evento, uma vez que, confirmada a ausência da turma, ele se dispôs a conversar comigo e com o Hércules por algum tempo.
Se eu achei um desrespeito a ausência da turma, Bartolomeu não compactuou comigo. Tratou de, imediatamente, demonstrar que compreendia a situação: “choveu muito e é perigoso deslocar tantos alunos para cá, com esse trânsito em Belo Horizonte…”, ao mesmo tempo em que, um pouco descontraído, concordou em ficar conversando com a gente.
Apresentei-me a ele apenas como mãe de sete filhos, que é a minha maior e mais importante conquista, e como assaz leitora. Fiquei mais o ouvindo trocar ideias com o professor Hércules.
Logo depois desse encontro, adquiri o livro Indez e solicitei ao Hércules que me informasse o dia da sua defesa, pois eu haveria de comparecer.
Meses depois, fui à Universidade Federal de Minas Gerais assistir à defesa do Hércules e, naturalmente, eu já havia lido o Indez que muito me encantou. Chamou-me a atenção a escolha dos dois livros. O Indez do Bartolomeu, dedicado à Yeda Prates Bernis, é um livro sobre a infância de um menino do interior, ladeado por terra; esterco de curral; sinos da igreja que, com os seus badalos, anunciam casamentos, agonias e mortes; unguentos, cataplasmas; quitandas da mãe; indez: o ovo que se deixa no galinheiro para a galinha não deixar de botar; amigos de rua… Já o livro, A Guerra dos Botões relata a infância violenta das gangues de rua … Acredito que por isso a literatura do Bartolomeu tenha sido classificada como infantojuvenil, afinal, em nenhum de seus livros é encontrada a violência tão em voga na literatura moderna…
Ledo engano. Bartolomeu deve ser lido por pessoas de 7 a 100 anos, tamanha é a identificação que temos com os seus escritos: “Por parte de pai”, “O olho de vidro do meu avô”, “Ler, escrever e fazer conta de cabeça” e tantos outros..
Anos depois, estive na Faculdade de Educação da UFMG, nas duas vezes em que ele fora convidado para falar aos estudantes e professores de Pedagogia e da EJA (Educação de Jovens e Adultos). Ele sempre reafirmava a importância de uma mudança radical na educação, ilustrando que a criança, ainda pequena, ao começar a frequentar a escola, vai toda animada, de mochila (muitas vezes, pesada) nas costas e doida para adentrar na sala de aula. No horário da saída dos maiores, é aquela correria, pois esses veteranos estão doidos para deixar a escola. E então ele se perguntava: por que os pequenos, quando entram, estão tão encantados com a escola e, quando crescem, estão afoitos para deixar a escola? O que aconteceu neste espaço de tempo que os desencantou?
No ano de 2011, Bartolomeu esteve no Museu Abílio Barreto, por ocasião do Beaga lê, patrocinado pela Fundação Municipal de Cultura. Era um debate entre ele e o linguista de Campinas-SP, Luiz Percival Leme Britto. Enquanto este discursava sobre os aspectos técnicos da biblioteca: espaço, acervo, quantidade de bibliotecas em bairros, Bartolomeu, pausadamente, falando baixo, pontuava que além do espaço e do acervo, era imprescindível “significar” a biblioteca como um lugar mágico, em que se encontra o prazer de ler, e não como lugar de castigo imposto ao aluno que, de alguma forma, está perturbando o professor em sala de aula, dando a ela a clara conotação de que ler é o castigo que se impõe a quem não quer prestar a atenção nas aulas, além de ser a biblioteca também depósito de livros didáticos e de acolhimento de professores que não estão na ativa por algum motivo.
Vermelho Amargo é o último livro publicado de Bartolomeu Campos de Queirós, em 2011, e que a crítica considera como literatura adulta. De cunho autobiográfico como os seus livros, Bartolomeu dizia sempre: “eu escrevo sobre o que vivi. Não posso falar do que não vivi, embora toda memória seja inventada.”
Coincidentemente, o último parágrafo refere-se a sua despedida:
“Desconheço o depois de minha despedida. Não se caminha sobre a sombra ao entardecer. Ignoro se o remorso nos preservava em suas memórias ou se a paixão lhes presenteou com o esquecimento. A culpa é relativa ao tamanho da memória. Esquecer é desexistir, é não ter havido. Ao me interrogar se tomate ainda há, não me fecho em silêncio. Confirmo que minha primeira leitura se deu a partir de um recado rabiscado pela faca no ar cortando em fatias o vermelho.”
Adélia Prado disse certa vez: “o que o coração guarda a memória não esquece”.
Bartolomeu Campos de Queirós é inesquecível. “Encantou-se” em 16/1/2012 e ficará para sempre em nossa memória!
Fatinha,
Desculpe meu tardio comentário, é que ele estava
Sim, sol esse que encontramos na menor vírgula do Velho Bartolomeu.
A memória ancorada em nós, dita e redita pelo Velho Bartolomeu,
E por que Velho Bartolomeu?
Porque é o menino mais velho que se tem notícia.
Parabéns Fatinha, pelo excelente texto.
Nosso velho Bartolomeu está contente conosco, seus fiéis degustadores de suas vírgulas, ainda que eu seja péssimo em vírgulas
Onde lê-se: ' é que ele estava', leia-se: ' é que ele estava quentando '.
Grande, Célio Manso! E que verve literária a sua. Creio que o Bartô está feliz, degustando as suas palavas. Grande abraço!
Que maravilha, Fátima! Adorei conhecer o autor e saber de sua produção através de suas palavras aqui. Desperta o interesse! Que chuva "danada" essa, a ponto de fazerem uma desfeita dessa com o escritor, hein?
Um abraço!
Cris:)
Obrigada, querida Cris, pela sua disponibilidade de leitura que sei ser atribulada. Não sei se você teve a oportunidade de ler o último livro do Bartô, Vermelho Amargo, publicado em 2011. Esse livro ganhou o Prêmio São Paulo agora. Penar o Bartô não estar mais presente, desfrutando essa alegria. Beijos.
I don’t even understand how I finished up here, but I assumed this
publish used to be good. I don’t recognise who you are however definitely you are going to a well-known blogger when you are not already.
Cheers!
With havin so much content do you ever run into any issues of plagorism or
copyright violation? My site has a lot of exclusive content I’ve either
authored myself or outsourced but it seems a lot of it is popping it up all over the web without my
permission. Do you know any solutions to help stop content from being ripped off?
I’d definitely appreciate it.
Hmm is anyone else experiencing problems with the
images on this blog loading? I’m trying to figure out if its a problem on my end
or if it’s the blog. Any responses would be greatly appreciated.
Hi there great website! Does running a blog like
this require a massive amount work? I have absolutely no knowledge of computer programming but I had been hoping to start
my own blog in the near future. Anyways, should you have any ideas or techniques for
new blog owners please share. I understand this is off topic
nevertheless I just needed to ask. Thanks a lot!
Just wish to say your article is as astounding.
The clearness in your post is just cool and i can assume you are an expert on this subject.
Well with your permission allow me to grab your RSS feed to keep up to date with forthcoming post.
Thanks a million and please keep up the enjoyable work.
You actually make it seem really easy together with your presentation however I in finding this topic to be really one thing that I believe I would never understand.
It seems too complicated and extremely broad for me. I am looking ahead on your next put up,
I will attempt to get the cling of it!
It’s the best time to make some plans for the future and it is time to be happy. I have learn this post and if I may just I wish to recommend you some attention-grabbing issues or tips. Perhaps you can write subsequent articles relating to this article. I want to learn even more issues approximately it!
I’ve been exploring for a bit for any high-quality articles or weblog posts in this kind of space . Exploring in Yahoo I at last stumbled upon this web site. Reading this info So i am happy to show that I’ve a very excellent uncanny feeling I came upon exactly what I needed. I such a lot indisputably will make sure to do not overlook this website and give it a glance on a continuing basis.
Hi there, You’ve done a great job. I will definitely digg it and personally suggest to my friends. I am confident they will be benefited from this web site.
We stumbled over here from a different web page and thought I might check things out. I like what I see so i am just following you. Look forward to looking over your web page repeatedly.
certainly like your web site however you need to take a look at the spelling on quite a few of your posts. Many of them are rife with spelling issues and I in finding it very bothersome to inform the truth on the other hand I will definitely come again again.
It’s a pity you don’t have a donate button! I’d most certainly donate to this outstanding blog! I guess for now i’ll settle for book-marking and adding your RSS feed to my Google account. I look forward to fresh updates and will talk about this site with my Facebook group. Chat soon!
Esenyurt Escort❤️sektöründe tarihsel kökeni, hizmet taleplerinin analizi ve geleceği, yaygınlık, güvenlik, yasal düzenlemeler ve müşteri memnuniyeti için ❤️ Esenyurt Eskort kalite standartları.
Büyükçekmece Escort ❤️ bayanları sitemizde bularak onlarla doyumsuz seks yapmaya hazır olun. Tek yapmanız gerek Büyükçekmece Escort Bayan ❤️ sitemizi ziyaret etmeniz.
I’m impressed by your talent to transform mundane topics into captivating writing. Great job!
Hi there very cool website!! Man .. Excellent .. Amazing .. I will bookmark your website and take the feeds additionally…I am satisfied to search out a lot of helpful info right here in the submit, we want work out more techniques in this regard, thank you for sharing. . . . . .
Your website is well-researched. I like the depth of knowledge you share.
gerçek vip kumburgaz escort bayan sitesiyim
You’ve tackled a difficult topic and made it easy to understand. Fantastic work!
Avcılar escort hizmetleri, birçok kişinin rahatlamak ve yeni deneyimler yaşamak için tercih ettiği bir seçenek haline geliyor. Pelin, bu alanda dikkat çeken biri.
Avrupa Yakası Escort Avrupa Escort İstanbul Escort Bayanlar
Bağcılar escort arayanlar için farklı deneyimler sunan seçenekler mevcut. Anal seks konusunda tercihleri belirlemek, sağlıklı bir iletişimle mümkün.
Bakırköy escort hizmetleri, günümüzün yoğun hayatında dinlenmek ve eğlenmek isteyenler için cazip bir seçenek sunuyor. Kırmızı ojeli Kübra, bu alandaki dikkat çekici isimlerden biri.
merhaba kaliteli bir başakşehir escort bayan sitesine hoşgeldiniz
dünyaca ünlü kaliteli bir beykoz escort bayan sitesine hoşgeldiniz
Beylikdüzü escort dünyası, estetik ve zarafetin buluştuğu bir yer. Bu yazıda Kainat Güzeli Asena’nın hikayesini keşfedeceksiniz.
Dünyaca ünlü büyükçekmece escort sitesine hoşgeldiniz burda kendinize uygun bir kaliteli eş adayı bulabilirsiniz
dünyaca ünlü kalitenin tek adresi halkalı escort atakent escort sitesine hoşgeldiniz
Pendik Escort Kurtköy Escort keyifli anlar yaşamak isteyenler için ideal seçenekler sunuyor. Pendik escort bayanlar arasından seçim yaparak, farklı deneyimler keşfedebilirsiniz.
Neat blog! Is your theme custom made or did you download it from somewhere? A theme like yours with a few simple adjustements would really make my blog stand out. Please let me know where you got your theme. Kudos
Youre so cool! I dont suppose Ive read something like this before. So nice to search out any individual with some unique thoughts on this subject. realy thank you for starting this up. this website is something that’s wanted on the net, someone with a bit of originality. useful job for bringing something new to the web!
merhaba en kaliteli şişli escort osmanbey escort sitesi
cazibeli escort bayan arıyorsanız arnavutköy escort sitesini ziyaret etmelisiniz
Your commitment and passion radiate in every section. It’s commendable.
bağlanabileceğiniz kaliteli şişli escort sitesi
en kaliteli sultangazi escort bayan sitesiyim
efsane bir şişli escort mecidiyeköy escort sitesi
After I initially commented I clicked the -Notify me when new comments are added- checkbox and now each time a comment is added I get 4 emails with the same comment. Is there any approach you’ll be able to remove me from that service? Thanks!
I think this is one of the most significant info for me. And i am glad reading your article. But wanna remark on few general things, The site style is perfect, the articles is really nice : D. Good job, cheers
Good day very nice web site!! Man .. Excellent .. Amazing .. I will bookmark your blog and take the feeds additionally? I’m satisfied to find so many helpful info here within the submit, we need work out more techniques in this regard, thank you for sharing. . . . . .|
thank you.
This is an awesome motivating article.I am practically satisfied with your great work.You put truly extremely supportive data. Keep it up. Continue blogging. Hoping to perusing your next post
I appreciate, cause I found exactly what I was looking for. You have ended my 4 day long hunt! God Bless you man. Have a nice day. Bye
Thanks for one’s marvelous posting! I genuinely enjoyed reading it, you could be a great author.I will be sure to bookmark your blog and may come back later in life. I want to encourage continue your great writing, have a nice morning!
I definitely wanted to develop a brief remark to be able to thank you for the pleasant steps you are giving out here. My long internet research has at the end of the day been rewarded with reputable ideas to share with my classmates and friends. I would point out that most of us visitors are unquestionably lucky to dwell in a notable network with very many lovely professionals with helpful opinions. I feel extremely lucky to have used your entire weblog and look forward to many more pleasurable moments reading here. Thanks a lot once more for all the details.